Zie vooral mij, hoor vooral die ander niet! Alweer een jaar voorbij! Toekomstig KLM wenst alle lezers een goed en vooral gezond 2025 toe. In politiek opzicht wordt deze wens voor onze gemeente een bijzondere uitdaging. De bestuurlijke vitaliteit zal dit jaar regelmatig aan de orde komen.
Terugblik
Eerst nog even terug naar 19 december 2024. In deze laatste raadsvergadering van 2024 ontvingen alle raadsleden een boekje van burgemeester en wethouders. Leesvoer voor de Kerst. Zo’n aardigheidje wordt altijd op prijs gesteld. Het boekje van Leon Schaepkens met als titel “Zie mij, hoor mij” geeft de in politiek geïnteresseerde lezer onder meer een leerzame beschrijving en verklaring over de toegenomen en toenemende verwijdering tussen burgers en politieke ambtsdragers. Daarvoor vond Leon het wel even nodig om miljoenen jaren terug te blikken en kwamen wij zomaar terecht op de Afrikaanse savanne.
Het Savanne model
Onze voorouders hebben miljoenen jaren geleden als jagers en verzamelaars geleefd. Als nomaden stammen trokken zij rond. Pas zo’n tienduizend jaar geleden zijn wij ons gaan hechten aan vaste verblijfplaatsen, zoals dorpen en later steden. Volgens Schaepkens is ons brein nog steeds niet aangepast aan deze ontwikkeling. Op de Afrikaanse savannen was intensieve samenwerking nodig om als groep te overleven. Het is de overtuiging van Schaepkens dat onze democratie daar als het ware is geboren. De machtsafstand binnen de groep bleef door deze samenwerking klein. En daar zit de gouden formule voor succes in de samenleving volgens de auteur. Omdat alle burgers zich immers goed willen voelen, is het aan de overheid (dus wij als gemeente) als hedendaagse beschermer van de savanne de belangrijkste taak om de balans in de samenleving te bewaken. Dat doen we als politiek door hier richting aan te geven. Schaepkens reikt vervolgens in zijn boek diverse handvaten aan hoe dit kan worden uitgewerkt.
Het Loonse model
De bevindingen van Schaepkens zijn op zich niet nieuw. Wie zich enigszins heeft verdiept in management vraagstukken weet dat bibliotheken vol staan met allerlei oplossingen voor bestuurlijke uitdagingen in elke type organisatie. Een duidelijk doel vooraf stellen is daarbij noodzakelijk. In onze gemeente ging dat iets anders. In 2019 besloot de gemeente om ‘iets’ te doen aan de organisatorische ontwikkeling. Wat bleek: Na enkele miljoenen euro’s aan onderzoek verder, verscheen in januari 2023 een rapport van de gemeentesecretaris dat er nog niets tastbaars was bereikt. Van dit rapport schrok niemand wakker. Verschillende keren vroeg Toekomstig KLM om uitleg hierover. Maar het college volstond met de mededeling dat het betreffende rapport geen status had. En daarmee was voor de collega’s in de raad de kous af.
In 2024 had onze gemeente dan eindelijk toch een mijlpaal: als eerste (en enige) gemeente werd het Baarda functiewaarderingsmodel ingevoerd, waarbij later zou blijken dat dit de gemeente jaarlijks € 3 miljoen extra zou kosten. Een groot deel van deze kostenverhoging vloeide voort uit opwaardering van functies. Als dat de prijs is die de gemeenschap moet betalen voor een betere organisatie zou dat verdedigbaar zijn, maar merken we nu ook een verbetering van onze slagkracht ?
In ieder geval hebben wij tot op heden daar nog geen inzicht in. Dat lijkt ook niet automatisch het geval te zijn als we de theorie van Schaepkens er naast leggen. Door het college is juist een extra leidinggevende ambtelijke laag (Domeinmanagers) ingevoegd. Daarmee is de machtsafstand dus vergroot tussen de experts (beleidsadviseurs) en de politieke verantwoordelijken. Schaepkens zegt hierover dat in een dergelijke situatie ambtenaren gaan vasthouden aan regels en procedures. Niemand is meer echt verantwoordelijk voor de uitwerking van de regels. De menselijke maat komt daarmee onder druk te staan. Als daarbij ook nog eens een gemis is aan politieke richting in projectuitvoering, omdat het wethouders ontbreekt aan ervaring of omdat zij onvoldoende besef hebben van de plaatselijke situatie, dan wordt de situatie zorgwekkend. Waarom ? Omdat burgers juist door ideeën of een visie geïnspireerd willen worden.
Tekorten Loon op Zand lopen op
Op 19 december 2024 werd de raad geconfronteerd met een aanvullend tekort van € 9 miljoen vanaf 2024 tot en met 2027. Als het Kerstgeschenk van het college van Schaepkens als basis moet dienen voor de aankomende ombuigingsmaatregelen (lees: bezuinigingen) van de organisatie, dan staan er nog vurige debatten aan te komen. De raad zal strategische keuzes moeten maken en zijn houding in het financiële debat moeten aanscherpen. Hierover leest u meer in onze komende bijdragen.
Nog vragen ?
Vragen ? Wij zijn benaderbaar voor iedereen en te bereiken via info@toekomstigklm.nl. Bellen mag ook: 06-53296415.
Namens de fractie Toekomstig KLM,
Arno Coomans & Maikel van der Velden & Marten Krikken
